Prošlog puta pomenuli smo Padot na Vizantija, Luna, Pingvinovo potpaljublje i Dobri Isak, a sada nova četiri imena koja su bar jednim delom svoje karijere obeležili post-punk na prostorima bivše Jugoslavije. „Strah od monotonije“ je album koji je izašao pre, slobodno možemo reći, 40 godina i tada nije dočekan lepim rečima, možda prosto zato što ljudi nisu voleli promene. Danas, te iste promene dobiju sve više na popularnosti i bendovi pune koncertna mesta. Da li je to znak da više nema „straha od monotonije“ ili je samo trend, poput Joy Division majica koje su više postale deo neke mode nego li obeležje benda?
Pekinška Patka (Srbija, Novi Sad)
Kako je Čonta jednom rekao prvi pank bend na ćirilici, Pekinška patka je sastav čije je ime nastalo na brzinu i nema preneseno značenje, jedina asocijacija je da dva slova „P“ podsećaju na reč pank. Jednu od prvih autentičnih pank grupa u Jugoslaviji oformili su jula 1978. godine Nebojša Čonkić Čonta, profesor u Elektrotehničkom školskom centru, i gitarista Sreten Kovačević Srele. U originalnoj postavi pored njih bili su bubnjar Laslo Pihler Cila i Miloš Žurić Žura, bas gitara. Prvi album „Plitka poezija“ izdali su 1980. godine, a već godinu dana kasnije kada je pank kao žanr krenuo da gubi na popularnosti, a novi talas osvajao sve više pubilke izbacili su svoje drugo izdanje „Strah od monotije„. Izdanje koje je potpuno drugačije od prethodnog, s obzirom na veliku razliku kritičari ga dočekuju na nož. Od prepoznatljivog panka do još jednog nasleđa onoga što je Joy Division započeo.
Ubrzo Pekinška Patka prestaje sa radom i rađa se bend „Luna„, koji će postati jedan od najvažnijih bendova novotalasne scene, o kojem smo pisali prošli put. Više od 20 godina kasnije, u maju 2008. godine Pekinška patka se vraća na scenu i to nastupom na EXIT festivalu zajedno sa Sex Pistols, The Hives i Ministry. Istog meseca dve godine kasnije u Beogradu, održali su još jedan koncert u SKC na tridesetogodišnjicu singla „Bila je tako lijepa“ i nakon toga još jedan u Boogaloo klubu u Zagrebu.
Pauk (Bosna i Hercegovina, Zavidovići)
Zavidovići, grad iz Bosne koji nema više od 40 hiljada stanovnika sve zajedno sa okolnim selima, doneo nam je Safeta Sušića, legendu bosanskog fudbala i francuskog kluba Paris Saint-Germain, Venia Loserta, jednog od najboljih rukometnih golmana i bivšeg reprezentativca Hrvatske koji je i nosilac dve zlatne olimpijske medalje i Moniku Radulović, mis univerzuma Australije 2015. godine.
No, vratimo se na muziku. Ako bi doom žanr imao svog dedu to bi bio bend Pauk, koji takođe dolazi iz ovog grada. Nastali su 1978. godine, a prvu postavu su činili: pevač, klavijaturista i frontmen Željko Selak, Branko Dabić Daba (gitara), Nenad Simić Sima (bas gitara) i Ešref Hamzić Eško (bubnjevi). Najveći uspeh u njihovoj kratkoj karijeri bila je pobeda 1980. godine na gitarijadi u Zaječaru, što im je omogućilo snimanje singla i otvorilo vrata za pregršt nastupa po svim većim gradovima tadašnje Jugoslavije. Učestvovali su i na kompilacijskom albumu „Prvi zub“ koji je izdala izdavačka kuća Suzy 1981. godine, na kojem su se našle pesme „Dan“ i „Zakasnio sam na herojska vremena„.Iza sebe imaju dve ploče „Momak iz provincije“ koja je zapravo singl s kojim su se i proslavili, druga je „Mumije lažu“ koju su izdali 1983. godine.
Ova muzika čini da se osećam kao lovac na slavenske vampire koji se vozi motorom po bosanskoj prirodi usred noći. Naočare za sunce, kožna jakna i vetar koji duva na svežem noćnom vazduhu, kaže jedan od fanova među komentarima na jutjubu.
Na početku 1982. godine grupu napušta Branko Dabić Daba koji odlazi u Zavidovički bend Krivaja a umesto njega iz Sarajeva dolazi gitarista Mladen Pavičić Pava koji se u grupi zadražava jedno kraće vreme. Pava je iz Pauka otišao u Plavi Orkestar i a na mesto gitariste došao je Vlado Kalajdžić. Ubrzo je menjan i basista, jer je zbog Siminog odlazka u vojsku u grupu je 1983. godine došao Goran Grozdić Moca. Pauk je prestao sa radom 1984. godine, kada su se članovi prestali baviti muzikom. Pevač i klavijaturusta Željko Selak počinje raditi na radio Zavidovićima gde pravi uspešnu voditeljsku karijeru. Daba započinje karijeru u arhitekturi, Eško odlazi u Austriju, a Sima u Beograd.
Phantasmagoria (Hrvatska, Zagreb)
Kultni bend iz Zagreba koji je nastao davne 1988. godine. Inspiraciju za ime našli su u istoimenom albumu engleskog bend The Damned. Pored toga što su aktivni dan-danas i imaju dovoljno materijala za bar tri albuma, oni se i dalje vode kao demo bend, jer zvanično nisu još ništa izdali. Da nije bilo rata u Jugoslaviji, koji ih je sprečio da snime album za Croatia Records i doveo do raspada benda, ko zna koliko bi izdanja do sada imali. Kada se još uzme u obzir da su u njihovoj tridesetogodišnjoj karijeri punili dvorane i svirali sa velikanima kao što su Iggy Pop, Clan Of Xymox, Mizar i Let 3 može se slobodno reći da je Phantasmagoria ne samo fenomen na domaćoj, nego i na svetskoj sceni.
Uspešan start muzičke karijere ostvarili su pesmom „Alex“ za koju su dobili gomilu pozitivnih kritika od strane medija. Ubrzo nakon toga Phantasmagoria je zaradila i kultni status hrvatske underground scene. Sledeći singlovi „Poziv u raj„, koji je možda i najpoznatiji u njihovom muzičkom džepu, i „Ja gledam svojim očima“ imali su sličan uspeh. Godinu dana kasnije tj. 1990. godine muzička štampa dodelila im je titulu najboljeg novog alternativnog benda u tadašnjoj bivšoj Jugoslaviji. Na televizijskim ekranima 1991. godine našao se spot za pesmu „Better World“ i za kratko vreme dospeo na prvo mesto top liste spotova. Spot za pesmu „Isolated“ je završio kao jedan od 10 najboljih u Hrvatskoj samo godinu dana kasnije. Zbog upotrebe pentagrama kao simbola, katolička crkva uticala je na publicitet benda, kako skidajući i cepajući njihove postere, tako i tekstovima lokalnih crkvenih novina.
Pored rata i sukoba sa crkvom, još jedan od velikih problema koji zahvata gotovo čitavu njihovu karijeru jeste postava benda. Od te 1988. kada su prvi put kročili na scenu, pa sve do danas, članovi benda su se često menjali, što je dovelo do toga da jedva skupe godinu dana, a da ne promene nekog člana. Najpoznatiji član benda i njegov frontmen je Tomi Phantasma, kojem je praktično ovo i životni projekat koji živi 30 i kusur godina.
Paraf (Hrvatska, Rijeka)
Paraf, bend koji je nastao iste godine (1976.) kao i pioniri post-panka predvođeni Ianom Curitisom, u svojim prvim godinama postojanja čuvali su pravi pank zvuk i zasluženo dobili titulu očeva pank pokreta. Svoj prvi nastup održali su za novu godinu (1976/77) na Belvederu u Rijeci, a u naredom periodu očekuju ih nastupi na srednjoškolskim žurkama po istom gradu, zajedno sa bendovima sličnog zvuka poput Termita, Protesta i Loma. Krajem 1978. godine bend dobija na popularnosti i kreću sa svirkama po svim većim gradovima Jugoslavije. Više od 30 godina kasnije napravili su mini turneju i prepunili Dom omladine Beograda.
Zbog provokativnih tekstova njihov debitanski album „A dan je tako lijepo počeo“ označen je kao kič proizvod uglavnom zbog upotrebe ironičnih komunističkih parola i ismevanjem tadašnjeg političkog sistema. Na taj način podleže dodatnom oporezivanju, uprkos nakdnadnim izmenama tekstova kao i izboru drugog omota albuma zbog kojeg se i kasnilo sa objavom. Valtera Kocijančića koji je napustio bend nakon objave albuma, zamenila je Pavica Mijatović (vokal), pod pseudonimom Vim Cola, a došao je i gitarista Klaudio Žic. Promenom sastava benda i dolaskom još dvojice novih, gitariste Mladena Vičića i klavijaturiste Raula Varlena, menjaju i svoj muzički stil koji se sada okreće ka post-punk, ponajviše uticajem britanskih bendova Joy Division, Gang of Four i Wire.
Taj novi stil predstavljen je na drugom albumu „Izleti“ na kojem su se nalazile pesme poput „Pobuna bubuljica„, „Nestašni đački izleti„, „Federico u bačvi“ i „Javna kupatila“. Nakon niza promotivnih koncerata gitarista Vičić je napustio bend, a zamenio ga je bivši član Termita Robert Tičić. Pre nego što je završen treći studijski album „Zastave„, Robert je zadobio kobno krvarenje u mozgu i preminuo. Ubrzo nakon njegove smrti dolazi Mladen Ilić, koji kasnije osniva bend Psi. Album je inspirisan istoimenim romanom Miroslava Krleže, a većina pesama je sadržala pomalo nejasne reference i apsurdne tekstove prateći zvuk Gang of Four koji se može prepoznati u pesmi „Kad se oglasi“ ili pak „Zastave“ gde se čuje uticaj benda Wire. Paraf je prestao sa radom 1986. godine, međutim od tada su se više puta vraćali na scenu između 1994. i 2008. godine i evo ih sad opet na koncertnim prostorima ispred kojih se traži karta više.
