Reći ću ti šta je Sloboda za mene. Odsustvo straha.

Nina Simone, američka pijanistkinja, kantautorka i društvena aktivistkinja, bila je mnogo više od nadarenog izvođača, a njeno stvaralaštvo predstavlja ne samo autentičnu muzičku i političku misao, već i težak prikaz jednog nepravednog društva. Obdarena veličanstvenim talentom i uzvišenim vokalom, umetnost je nesebično koristila u zaštiti ljudskih i građanskih prava i bila je jedna od predstavnica američkog pokreta za borbu protiv rasne segregacije.

Nikada se ne priklonivši isključivo jednom žanru, Nina je u stvaranju i interpretaciji svoje muzike kombinovala elemente džeza, soula, bluza, gospela, popa i folka, insistirajući na tome da delo uvek bude obavijeno u ruho klasike. Iz tih razloga, u istoriji je ostala upamćena kao jedna od najvećih ikona svih vremena – visoka muzička sveštenica moćnog baršunastog glasa koji je, neizostavno, (po)gađao pravo u srce.

Međutim, iza njenih hrabrih izvedbi snažnih pesama koje su je vinule u nebesku galeriju slavnih, krio se nimalo lak život, obeležen bolnim neuspesima, psihičkim problemima i ličnim borbama.

Rođena je 21. februara 1933. godine, kao Eunice Kathleen Waymon, u siromašnoj desetočlanoj porodici, u malom gradu u Severnoj Karolini. U detinjstvu je, svirajući klavir u crkvi, pokazivala izraziti muzički talenat (koji se graničio sa genijalnošću), da bi nakon trnovitog ranog studiranja klasične muzike, pod umetničkim imenom počela da nastupa kao pijanistkinja i solistkinja u baru u Atlanti.

Naime, transformacija od siromašne devojke afro-američkog porekla koja je želela da na klaviru izvodi Bacha, ka jednoj od najvećih soul i džez pevačica svih vremena, započela je odbijanjem na audiciji na prestižnom Filadelfijskom muzičkom institutu (za koje je Nina verovala da je diskriminatorske prirode). Slomljena zbog izgubljenog sna i razočarana zbog društvene nepravde i nejednakosti, mlada Eunice, prihvatajući ponudu da svira i peva u noćnom klubu, postaje Nina Simone, otvarajući time svoj put ka zvezdama.

Početak njene karijere obeležila je obrada numere „I Loves You, Porgy“ koja se 1958. našla na Billboard top 20 listi, nakon čega je objavila prvi album „Little girl blue“ sa vodećom numerom „My Baby Just Cares For Me“.

Međutim, nedugo nakon prvobitnog uspeha, temperamentna i društveno osvešćena (po sopstvenom svedočenju i gnevna), nošena izrazito čvrstim stavovima u vezi sa socijalnim pravima, Nina se od ljubavnih okreće ka protestnim pesmama, kojima poziva na desegregaciju i jednakost.

Pored „Ain’t Got No, I Got Life“ (sa albuma “ ‘Nuff Said„) i „To Be Young, Gifted and Black“ (sa albuma Black Gold,) koja postaje „nacionalna himna crne Amerike“, Nina stvara i „Mississippi Goddam“, čuvenu političku numeru zasnovanu na istinitim brutalnim događajima – pogibiji četiri devojčice afro-američkog porekla u terorističkom napadu i rasno motivisanim ubistvom aktiviste za građanska prava. Nina u navedenu pesmu pretače sav svoj bes, bol i strah zbog rasne nejednakosti i stradanja, kritikujući, proklinjući i pozivajući Ameriku na promene, a kontroverzne stihove uz prividno lepršavu melodiju premijerno izvodi pred većinski belačkom publikom u Carnegie Hallu.

Nina je bila i veliki poštovalac i podržavalac rada i angažmana Martina Luthera Kinga, uprkos intimnom neslaganju sa njegovim strpljivim metodama („I can’t stand the pressure much longer“, zavapila je Nina u „Mississippi Goddamu“). Samo nekoliko dana nakon njegovog ubistva, Nina svojim magičnim glasom punim pritajenog bola duboko emotivno izvodi tužnu, ali i upozoravajuću pesmu „Why (The King of Love Is Dead)“, posvećenu dr. Kingu. Među tadašnjim borcima za ljudska prava (i šire) ova numera (objavljena na albumu „’Nuff Said“) postaje jedan od najpoznatijih tragičnih podsetnika na lošu stranu istorije čovečanstva.

Nina Simone je od 1959-1993. godine izdala neverovatnih 20 studijskih albuma. Više nego plodnu diskografiju je obogatila i desetinama kompilacija, lajvova i singlova. Paralelno sa popularnošću u Americi, kasnih 60-ih se albumom „I Put a Spell on You“ i verzijom Bee Geesovog hita „To Love Somebody“ nameće i britanskoj (a samim time i evropskoj) publici, kojoj se približila i životom u velikim evropskim gradovima.

Na vrhuncu karijere, tokom 70-ih godina, Nina postaje žrtva tereta slave i političke borbe te, obuzeta i ozbiljnim mentalnim problemima, upada u poslovne, finansijske i privatne krize zbog kojih se delimično povlači sa svetske scene. Poslednji album „A Single Woman“ snima 1993. godine.

Preminula je 2003. godine u svom domu u Francuskoj, a njen pepeo je rasut u nekoliko afričkih država. Samo šest godina nakon njene smrti, SAD su izglasale prvog predsednika afričkog porekla, a koji je na listu svojih muzičkih favorita stavio pesmu „Sinnerman“ od Nine Simone.

Planetarno omiljene stvari od Nine Simone je nezahvalno izdvojiti, ali se po najvećoj popularnosti mogu istaći „My Baby Just Cares for Me“, „I Put a Spell on You“, „Don’t Let Me Be Misunderstood“, „Feeling Good“, „My Baby Just Cares for Me“, i „To Love Somebody“, koje su decenijama izvođene i od strane drugih velikih i poznatih muzičara (kao što su Aretha Franklin, Frank Sinatra, The Animals, George Michael…).

Ninin život je, kao i njena muzika, bio strastven, provokativan, pretenciozan, upečatljiv i nezaboravan. Nina je, kažu njeni biografi, podjednako kao i njeno stvaralaštvo, istovremeno bila hirovita i osetljiva, ali nadasve genijalna. Nezaboravna diva soula, džeza, bluza i demokratije, bila je decenijama inspiracija brojnim piscima, režiserima i muzičarima, i njen politički i muzički uticaj nije izbledeo ni skoro vek nakon njenog rođenja.

Muzički institut koji je na audiciji odbio ekstremno talentovanu i vrednu Eunice Kathleen Waymon je, neposredno pre njene smrti, dodelio počasnu diplomu Nini Simone.